Jak wspierać rozwój koncentracji uwagi dziecka?
Żeby dziecko czegoś się nauczyło, musi się na tym całkowicie skoncentrować. Intensywne skupienie swojej uwagi na jakimś przedmiocie, zadaniu czy ćwiczeniu nazywamy koncentracją uwagi. Co najważniejsze, dziecko musi utrzymać skupienie na danym zagadnieniu przez dłuższy czas. Jest to chyba najtrudniejszy etap i może brzmi jak mission impossible, ale… nie jest tak źle.
Koncentracja uwagi to umiejętność. I jak każda umiejętność może być ćwiczona. Jak? O tym poczytasz poniżej.
Dlaczego należy ćwiczyć koncentrację uwagi?
Dzieci (i dorośli), po opanowaniu umiejętności koncentracji uwagi mają łatwiej. W czym? W wielu procesach.
- lepiej zapamiętujemy nowe informacje,
- nauka przebiega szybciej i łatwiej, dzięki czemu zaoszczędzamy sporo czasu i wiemy więcej,
- mamy lepszą pamięć,
- poprawia się zdolność logicznego myślenia.
Jak długo utrzymuje się koncentracja uwagi dziecka?
- Dzieci 2-4-letnie utrzymują koncentrację uwagi od 5-15 minut.
- 5-7 latkowie potrafią się skupić swoją uwagę w zakresie 15-25 minut.
- 8-10 dzieci mogą utrzymać koncentrację uwagi nawet 25-35 minut.
Po tym czasie efektywność skupienia całkowicie spada. Kluczowe jednak jest pierwsze 10 minut! Miejmy to na uwadze, organizując zabawy i zajęcia dzieciom. Nie raz poświęcamy ten czas na inne aktywności wprowadzające. A kolejność powinna być odwrotna.
Jak wspierać koncentrację uwagi dziecka w wieku do dwóch lat?
Jeśli dziecko do 2 lat skupi swoją uwagę na zabawie dłużej niż 5 minut, to można uznać to za sukces. Nie raz przygotowanie zabawy może potrwać dłużej niż sama zabawa. Nie ma się co zrażać. To normalne. Nieraz trzeba przypomnieć maluchowi, co aktualnie ma robić. Jeśli nie będzie miał ochoty kontynuować zabawy, to czas ją przerwać. Nic na siłę.
Zabawy rozwijające koncentrację uwagi dziecka do 2 lat
- Zabawa w kontrasty
Wykorzystaj zabawkę lub grzechotkę dziecka. Najlepiej, jeśli będzie w intensywnym kolorze np. czerwonym, czarnym, niebieskim czy zielonym. Zamiast zabawki można także wykorzystać obrazek.
Dziecko w pierwszej kolejności skupia się na samym przedmiocie, a później wodzi za nim wzrokiem.
- Zabawa w dopasowywanie kształtów,
czyli popularne sortery. Dopasowywanie kształtów do otworów, to świetny trening koncentracji i logicznego myślenia. Jeśli posiadasz sensoryczne sortery, to dodatkowo ćwiczysz zmysł dotyku.
W tej zabawie świetnie sprawdzą się:
Nawlekanie elementów na sznurek w określonej sekwencji.
Układanie różnych elementów w określonej kolejności to ciekawe ćwiczenie rozwijające koncentrację uwagi dziecka. W przypadku dzieci młodszych polecamy wykorzystać np. „Przewlekanka – życie na farmie”.
Starsze pociechy mogą wypróbować „Duże guziki do przewlekania”.
- Budowanie wieży z różnych przedmiotów
Najprościej wykorzystać klocki. Jednak może to też być każda inna zabawka, z której można wybudować wieżę. Sprawdzą się tu takie zabawki jak: „Tablica kołkowa”, „Transparentne sześciany” czy „Jumbo Circus”.
Ale z powodzeniem można też wykorzystać plastikowe kubeczki czy kartonowe pudełka.
Jak wspierać koncentrację uwagi dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym?
Dziecko w wieku przedszkolnym i szkolnym utrzymuje koncentrację uwagi dużo dłużej niż dwulatek.
Warto jednak wspierać tę umiejętność. Jest ona kluczowa w przyswajaniu nowych informacji i nauce.
Zabawy i ćwiczenia wspierające koncentrację uwagi dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym
- Zrób to inaczej
Zabawy polegające na tym, żeby robić coś inaczej niż zwykle. Dziecko jest praworęczne? To dziś używamy lewej ręki. A zatem, malujemy lewą ręką, myjemy zęby lewą, otwieramy drzwi a nawet próbujemy jeść i pisać. Możemy także chodzić do przodu tyłem oraz wchodzić tyłem po schodach, itp. Wydaje się proste? Nic bardziej mylnego 🙂 Nasz mózg musi się nieźle „napocić” i skupić, żeby wykonać te zadania.
- Klasyfikowanie i segregowanie
Takich zabaw jest wiele. Przykładowe znajdziecie też na naszym blogu – tu.
- „Diabeł tkwi w szczegółach”
Zabawy polegające na zapamiętywaniu szczegółów. Możemy pokazać dzieciom obrazek, a ich zadaniem jest zapamiętać jak najwięcej szczegółów.
Dla ułatwienia można podpowiedzieć dziecku, na co zwracać uwagę. Później zadajemy pytania: „ile osób było na obrazku?”; „jakiego koloru był domek?”; „czy na obrazku były zwierzęta?”.
Na tej podstawie można zabawić się także w odtworzenie obrazu z pamięci w opisie słownym lub na papierze.
- Jak to leciało?
Zabawy bazujące na zapamiętywaniu ustawienia przedmiotów, kolorów czy wzorów. Nauczyciel lub rodzic może ułożyć sekwencję z figur geometrycznych, a dzieci próbują go odwzorować. Mogą go też spróbować odtworzyć z pamięci, bez patrzenia na sekwencję.
Mamy tu wiele możliwości.
- Figury można zastąpić kolorowymi koralikami, owocami, zabawkami czy innymi przedmiotami.
- Sprawdzą się tu także kolorowe kamienie:
- Można także wykorzystać Sensoryczne ogniwa do układania sekwencji. Dodatkowo popracujemy nad sprawnością palców i dłoni, a to przyda się w nauce pisania.
- To tu nie leżało
W domu czy przedszkolu można zorganizować zabawę w przestawianie przedmiotów. Dziecko próbuje przez minutę zapamiętać położenie zabawek. Wychodzi z pomieszczenia, a w tym czasie przestawiamy kilka przedmiotów. Zadaniem dziecka jest rozpoznanie, co się zmieniło.
- Uwaga słuchowa
Nauczyciel lub rodzic ustala słowo klucz np. piesek. Następnie czytamy na głos krótkie opowiadanie, w którym występuje kilkukrotnie nasze słowo klucz.
Zadaniem dzieci jest np. wstanie z krzeseł za każdym razem, gdy usłyszą słowo klucz. Ćwiczenie to podoba się dzieciom, a dodatkowo wprowadzamy element ruchowy.
Zamiast wstawania, można zrobić przysiad, podskok czy klasnąć w ręce.
- Poszukiwanie liter
Przygotuj na kartce krótkie opowiadanie. Zadaniem dzieci jest odnalezienie ustalonej wcześniej litery i zliczenie ile razy się pojawiła.
Zamiast opowiadania można przygotować także ciąg liter i ukryć w nim różne trzyliterowe słowa. Dzieci przeszukując ciąg, odnajdują ukryte słowa. Przykład poniżej:
N A M A Y J A S Y T A B A M P L A Y R A U H B G I A T M I J B K O T P L A
Z C D A S A S J K L K J S D A F H J K A S J K L O T K D H A F S T R E A R
T O R Y S F G A H S J D H G N A M A Y J A S Y T A B A M A K P L A Y R A
- Labirynty
Ciekawymi zabawami, rozwijającymi koncentrację uwagi są różnego rodzaju labirynty oraz rebusy. Zadanie dziecka może polegać na odszukaniu drogi w labiryncie czy namalowaniu jej bez dotykania ścian labiryntu.
Interesującą zabawą mogą być też klocki ze szlaczkami. W tym wypadku dziecko buduje własny labirynt, ale ze szlaczków. Mamy tu wiele zadań do rozwiązania. Z pomocą przychodzą różne karty pracy, które posłużą jako wzór do tworzenia szlaczkowych obrazów. Propozycja ta nie tylko rozwinie spostrzegawczość i kreatywność, ale też motorykę dłoni.
- Zabawy sekwencyjne
Fajną propozycją zabawy dla dzieci przedszkolnych i szkolnych jest zabawa sekwencyjna typu „Idziemy na zakupy i kupujemy…”.
Każdy uczestnik zabawy powtarza zdanie, dodając jeden produkt.
Zabawę można przeprowadzić z wieloma kategoriami tematycznymi (zwierzęta, zabawki, przedmioty kuchenne, itp). Wystarczy odpowiednio zmodyfikować pierwsze zdanie.
- Ruch to zdrowie
Wykorzystaj ruch i potrenuj układ przedsionkowy na różnych torach przeszkód, równoważniach czy desce do balansowania. Tego typu zabawy wymagają dużego skupienia i są bardzo przyjemne.
Możemy tu także polecić zabawę „jajko na łyżce”. Zadaniem dziecka jest pokonanie wyznaczonego odcinka z jajkiem na łyżce. Zabawa świetnie rozwija koncentrację, skupienie, równowagę i koordynację wzrokowo ruchową.
Aby nasz pokój nie wyglądaj jak po wojnie jajecznej, to polecamy plastikowe „jajka na łyżce”.
Jakie jeszcze ćwiczenia można wykonać?
- analogie atematyczne i tematyczne
- zabawy w głuchy telefon
- nauka krótkich wierszyków, rymowanek z wprowadzeniem elementów ruchowych
- zabawy w zapamiętywanie kolejności obrazków czy pokazywanych przedmiotów
- porównywanie dwóch obrazków i wyszukiwanie podobieństw i różnic
- odbicia lustrzane
- możesz także wykorzystać oprogramowanie multimedialne z różnymi grami i ćwiczeniami. Sprawdzi się tu Akademia Umysłu – UCZEŃ EDU z licencją na 1, 5 i 15 stanowisk.
Poprawa koncentracji uwagi u dziecka to czasochłonny proces. Wymaga cierpliwości, zarówno od dziecka, jak i rodzica czy nauczyciela.
Nie wystarczy kilka godzin. Potrzebne są tygodnie ćwiczeń, jednak są to przyjemne ćwiczenia. Pierwsze efekty zauważymy po około 3-4 tygodniach. Jednak na końcowy rezultat przyjdzie nam czekać nawet ponad 20 tygodni. Jedno jest pewne. Warto!
