Matematyka, ze względu na swoją abstrakcyjność, jest dziedziną nauki, która sprawia trudność niejednemu dziecku. Dla dziecka z autyzmem pojęcia matematyczne, w tym cyfry są często bardzo trudne do zrozumienia i opanowania. Dlatego przy wprowadzaniu zagadnień matematycznych tak ważne jest obrazowanie i bazowanie na konkretach.
Dodatkowym atutem, w trakcie procesu nauczania, jest wykonywanie ćwiczeń, które umożliwiają dziecku autystycznemu doświadczanie rzeczywistości.
Poniżej znajdziesz przykłady ćwiczeń, które możesz wykorzystać podczas wprowadzania i systematyzowania wiedzy z zakresu cyfr w przedziale 1-10.
Zabawa: Daj tyle samo
Ćwiczenia matematyczne warto rozpocząć od konkretu, który będzie wizualizowany. W tym celu przygotuj dla siebie i ucznia taki sam zestaw przedmiotów. Mogą to być drewniane, plastikowe klocki, piłki, bądź np.: zestaw „Łączenie wielbłądów”, czy „Łączenie kształtów”. Ważne jest tutaj to, aby w każdym pudełku została przygotowana taka sama liczba takich samych przedmiotów. Zestawy będą do wykorzystania przez ciebie i ucznia.
- Połóż przed uczniem określoną liczbę przedmiotów (początkowo ilość nie powinna przekraczać poznawanego zakresu. Na późniejszym etapie można zwiększyć liczbę).
- Poproś, by dziecko położyło tyle samo przedmiotów na stole. Po wykonaniu zadania, zawsze przelicz z dzieckiem przedmioty.
Gdy to ćwiczenie będzie opanowane, można je zmodyfikować i wymagać ułożenia przedmiotów w tej samej kolejności, czy w tym samym kolorze. To dodatkowo będzie kształtować percepcję wzrokową, sekwencje oraz koncentrację uwagi. Dla uczniów, którzy potrafią rozpoznawać obraz graficzny cyfr, zamiast przedmiotów, możesz pokazywać np. klocki z zapisaną określoną cyfrą.
Wariant II – pobierz nasze karty pracy i rozpocznij naukę cyfr
To samo ćwiczenie można wykonać w inny sposób. W tym celu pobierz karty pracy, które dla Ciebie przygotowaliśmy.
- Następnie przygotuj dla dziecka i siebie taki sam zestaw z dłońmi i/lub stopami (liczba ilustracji musi być powielona w zależności od ćwiczonego zakresu).
- Połóż przed dzieckiem określoną liczbę np. dłoni. Poproś, by dziecko położyło przed sobą taką samą liczbę, co ty.
- Przelicz z nim dłonie.
Ćwiczenie wykonaj analogicznie ze stopami i/lub dłońmi. Z doświadczenia wiem, że początkowo dzieci mogą mieć trudność w wykonywaniu tego ćwiczenia z wykorzystaniem dużej liczby ilustracji, dlatego zacznij od dwóch, trzech elementów i stopniowo zwiększaj liczbę.
Gdy dziecko bez problemu będzie wykonywać to ćwiczenie, możesz wprowadzić pewne utrudnienie, które dodatkowo będzie doskonalić pamięć i percepcję wzrokową. Będzie do tego potrzebna dodatkowo kartka (najlepiej z bloku technicznego), która zasłoni pokazywane przez ciebie elementy. Po położeniu określonej liczby np. dłoni, dajesz dziecku chwilę na popatrzenie i przeliczenie elementów. Następnie zakrywasz swój układ i czekasz, aż dziecko ułoży tak samo. W tym przypadku także pamiętaj o stopniowaniu trudności. Jest to istotny element pracy z dzieckiem z autyzmem, aby osiągnąć zamierzony cel.
Zabawa: MEMORY CYFROWE
Memory cyfrowe – ta znana wszystkim gra może także zostać wykorzystana podczas nauki cyfr. W tym celu przygotuj dwa zestawy. Jeden z cyframi 1-10 (jeden klocek to jedna cyfra w ćwiczonym zakresie), drugi z ilustracjami obrazującymi dane cyfry (1 obrazek- np. jedna ryba, 2 obrazek- np. dwa kwiatki, 3 obrazek- np. trzy misie, itp.). Możesz także skorzystać z kart pracy, które przygotowaliśmy dla Ciebie do tej zabawy.
Rozłóż na stole klocki (obrazkiem do dołu). Zgodnie z zasadami tej gry, szukamy z uczniem klocków o tej samej liczbie. Zawsze przeliczamy, gdy znajdziemy daną parę. W pracy z dzieckiem autystycznym istotne jest stopniowanie trudności. Pamiętaj, by nie zaczynać od dużej ilości klocków, nawet jeśli dziecko ma opanowaną większą ilość cyfr. Zacznij od dwóch par, trzech par. Jeśli dziecko nie będzie miało z tym problemu, zwiększaj stopniowo ilość klocków.
Zabawa: Poszukiwanie skarbów
W tym ćwiczeniu niezbędne będą dwa zestawy: obrazki przedstawiające cyfry (jedna ilustracja jedna cyfra) oraz ilustracje obrazujące daną cyfrę (1 obrazek np. jeden kotek, 2 obrazek – dwa kwiatki, itp.). Możesz je sama przygotować w domu lub skorzystać z gotowych pomocy z naszego sklepu.
Doskonale sprawdzi się tutaj memory MEMOnext. Zanim dziecko przyjdzie na zajęcia, rozłóż w różnych miejscach sali ilustracje/ klocki ilustrujące obraz graficzny cyfr. Na stoliku rozłóż klocki z cyframi (znakiem graficznym do góry). Pamiętaj, że cyfra nie może być większa niż ta wprowadzona. Pokaż dziecku cyfry. Nazwij je z dzieckiem. Odwróć klocki, wymieszaj. Poproś dziecko, by wylosowało cyfrę. Następnie, by odnalazło w sali odpowiednik graficzny danej cyfry (przykładowo pokazujesz dziecku cyfrę 3 i prosisz, by odnalazło ilustrację z trzema elementami np. autami).
Jeśli dziecko ma trudność w dopasowaniu konkretnej liczby przedmiotów na ilustracji do cyfry, zamiast cyfr możesz wykorzystać takie same ilustracje, jak te rozłożone w sali.
Zabawa: Karawana
Do tego ćwiczenia niezbędne będą: wcześniej wydrukowane cyfry (jedna kartka jedna cyfra) lub obrazki zwierząt, które posiadasz w wersji figurek, ilustrujące daną cyfrę (na pierwszej kartce, która ma odpowiadać cyfrze 1 – jeden wielbłąd, na drugiej kartce odpowiadającej cyfrze 2 – dwa wielbłądy, itp. Z doświadczenia wiem, że wybór wariantu (czy kartki z cyframi, czy zwierzątkami, będzie zależał od stopnia opanowania i rozpoznawania cyfr oraz umiejętności i możliwości dziecka.
Możesz też wykorzystać gotowe drewniane klocki z cyframi z gry Memory MEMOnext. Potrzebne będą również figurki zwierząt. Jeśli posiadasz wielbłądy (związane z nazwą ćwiczenia), to świetnie 😜. A jeśli te zwierzęta mogą łączyć się ze sobą, to będzie dodatkowy atut. Przed uczniem rozłóż zwierzęta. Pokaż cyfrę, lub jeśli uczeń nie opanował graficznego obrazu cyfry, jego odpowiednik jako ilustrację (np. ilustrację z czterema wielbłądami). Poproś ucznia, by połączył ze sobą wskazaną przez Ciebie liczbę np. wielbłądów. Przelicz z nim jeszcze raz, gdy poprawnie wykona zadanie.
Zabawa: Kolorowe cyferki
Aby przeprowadzić to ćwiczenie, będziesz potrzebować: tamburyn, klocki z cyframi lub wydrukowane cyfry (które musisz wcześniej przygotować) oraz również wcześniej przygotowany zestaw kolorowych rąk i/lub stóp (w zależności od stopnia trudności ćwiczenia; zestaw stóp i dłoni znajdziesz na początku artykułu – karty pracy).
Możesz również skorzystać z gotowych zestawów, dostępnych na naszej stronie Kolorowe sensoryczne stopy i dłonie. Taki zestaw, oprócz zalet muzyczno-matematycznych, będzie dodatkowo stymulował zmysł dotyku. Rozłóż dłonie lub stopy w jednym ciągu. Poproś ucznia, by stanął przed kolorową trasą. Ile razy uderzysz w tamburyn, o tyle dłoni/ stóp uczeń ma przesunąć się do przodu. Ćwiczenie powtarzasz z uczniem, dopóki nie wykona go poprawnie.
Oczywiście początkowo ćwiczenie może okazać się za trudne dla dziecka autystycznego. Wtedy uderzając w bębenek i trzymając dziecko za rękę, przemierzasz z nim kolorową trasę 😁.
Jeśli brakuje Ci czasu, aby samodzielnie wykonać niezbędne pomoce dydaktyczne, to w naszym sklepie znajdziesz gotowe zestawy, które wprowadzą dziecko z autyzmem w świat matematyki.
Podczas pracy z dzieckiem autystycznym niezbędne jest wsparcie rodzica, który będzie kontynuował Twoją pracę w domu. Ważne jest tutaj dostarczenie takiemu rodzicowi pomocy, które będzie mógł wykorzystać w domu. Na stronie www.arante.pl oprócz pomocy terapeutycznych dla siebie, znajdziesz również karty pracy dla rodzica.
Wskazówki
Kilka wskazówek do pracy, które możesz wykorzystać podczas wprowadzania systematyzowania wiedzy z zakresu cyfr w przedziale 1-10
- ćwiczenia matematyczne warto rozpocząć od konkretu, który będzie wizualizowany
- w pracy z dzieckiem autystycznym istotne jest stopniowanie trudności.
- Ćwiczenie powtarzasz z uczniem, dopóki nie wykona go poprawnie.
- Gdy jakieś ćwiczenie początkowo okazuje się za trudne dla dziecka autystycznego, to możesz mu pomóc i przejść go razem z dzieckiem.
- Wykonując ćwiczenia mające na celu wprowadzanie liczb, pamiętaj aby przeliczyć z dzieckiem liczby za każdym razem, gdy poprawnie wykona zadanie. Pomoże to utrwalić wiedzę.
POZNAJ INNE POMOCE DO NAUKI MATEMATYKI
Autor: Dorota Kośkiewicz
Wieloletnia nauczycielka języka polskiego, oligofrenopedagog, surdopedagog, logopeda, terapeuta pedagogiczny, pasjonatka nauki przez zabawę.