+48 32 729 87 11

Diagnoza: opóźniony rozwój mowy

 

Ostatnio chętnie sięgam po literaturę pedagogiczną z XX wieku. Ktoś mógłby powiedzieć, że są tam stare metody, oczywiście, niektóre należałoby unowocześnić, uwspółcześnić. Niemniej jednak w tych starych książkach pedagogicznych, logopedycznych dostrzegam wiele dobrych, mądrych rad, które są nadal aktualne.

Mowa jest strumieniem dźwięków…

  •  

Rozpocznę swój artykuł od pewnego cytatu z jednej z książek pedagogicznych z XX wieku:

„Mowa jest strumieniem dźwięków powstających w narządach mowy człowieka. W tym strumieniu dźwięków wyróżniamy wyrazy. Wyraz to taki zespół dźwięków, który w danym języku ma jakieś znaczenie” (Przyłubska i Przyłubski, 1968).

Natomiast wyraz możemy podzielić na głoski, czyli pojedyncze dźwięki. Logopeda ma za zadanie nie tylko pracować nad wadą wymowy, nieprawidłową realizacją głoski (głosek), ale także ma dbać o słownik dziecka, o to, aby dziecko zaczęło wymawiać zdania, aby pojawiał się czasownik w jego wypowiedziach; usprawniać m.in. pamięć i rozumienie; percepcję słuchową i wzrokową.

Działań terapii logopedycznych jest dużo więcej, ale moim celem jest przybliżenie czytelnikom terminu: opóźniony rozwój mowy.

 

Czym jest mowa

 

Opóźniony rozwój mowy – co to znaczy? Co dalej?

 

Opóźniony rozwój mowy (ORM) był (jest) różnorako definiowany.

Moje rozumienie tego określenia jest tożsame z definicją autorstwa Ewy Gackiej:

„ORM to kształtowanie się mowy niezgodne z normą rozwoju językowego, którą pośrednio można określić w odniesieniu do etapów kształtowania się mowy dziecka (jednocześnie biorąc pod uwagę istnienie różnic indywidualnych w rozwoju poszczególnych dzieci)”.

ORM to informacja, że dziecko nie mówi, jak mówić powinno w danym roku życia; być może dziecko ma bardzo mały zasób słów, w mowie małego pacjenta dostrzega się wiele elizji (opuszczanie głosek), substytucji (zamiana głoski na inną), uproszczeń zbitek spółgłoskowych.

To już ważny sygnał do tego, aby rozpocząć terapię. Jednak zazwyczaj to dopiero początek dalszej diagnostyki, ponieważ może być to pierwsza wstępna opinia od logopedy, która może doprowadzić nas do innych diagnoz, jak afazja dziecięca czy SLI, lub nawet do poważniejszych zaburzeń, jak autyzm.

Dalsze badania, aby dojść do wyjaśnienia patomechanizmu (przyczyny) opóźnionego rozwoju mowy, mogą być wykonywane m.in. przez laryngologów, psychologów, pedagogów, neurologów, fizjoterapeutów, psychiatrów, w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.

Należy sprawdzić nie tylko rozwój mowy dziecka, ale także jego rozumienie. Rodzic powinien wówczas współpracować z logopedą, który nierzadko sugeruje wizyty u wymienionych specjalistów.

 

opóźniony rozwój mowy - co to znaczy

 

Co wówczas, gdy dziecko 5-letnie, zamiast strumień dźwięków wypowie np. tumen zwięku?

 

Bazując na wcześniejszej definicji mowy (Przyłubska i Przyłubski, 1968), jest nią strumień dźwięków powstających w narządach mowy.

Aby ów strumień dźwięków, czyli mowa 5-latka była zrozumiała dla rodzica, jakie warunki musi spełniać?

  • Muszą sprawnie działać aparaty: artykulacyjny, fonacyjny oraz oddechowy.
  • Mały nadawca musi mieć prawidłowy słuch oraz powinien prawidłowo rozwijać się intelektualnie (powinien rozumieć komunikaty, polecenia, które są zrozumiałe dla dzieci w jego wieku)

 

Co wówczas, gdy dziecko 5-letnie, zamiast strumień dźwięków, wypowie np. tumen zwięku?

Wówczas nie każdy byłby w stanie zrozumieć taką wypowiedź. Logopeda, znając kolejność pojawiania się głosek w periodyzacji mowy u dzieci, wiedziałby, które głoski są do korekty i jak dalej poprowadzić terapię.

Natomiast w trakcie diagnozy niezbędny byłby wywiad z rodzicem oraz dodatkowe badania.

 

Od którego roku możemy zdiagnozować opóźniony rozwój mowy u dziecka?

 

Moja praktyka logopedyczna z ORM

 

Od którego roku możemy zdiagnozować opóźniony rozwój mowy u dziecka?

Informacje w Krótkim Inwentarzu Rozwoju Mowy i Komunikacji KIRMIK (M. Smoczyńska, G. Krajewski, 2015) wskazują, aby takiego badania nie wykonywać zbyt wcześnie, np. w wieku 18 miesięcy.

Autorzy zalecają stosować KIRMIK u dzieci w wieku 24−36 miesięcy.

Dzięki Inwentarzowi można w prosty sposób zbadać ryzyko opóźnienia rozwoju mowy.

Podczas mojej praktyki logopedycznej w przedszkolu i prywatnych placówkach zazwyczaj diagnozuję opóźniony rozwój mowy u dzieci, które ukończyły 3. rok życia.

W mowie trzylatka z ORM można usłyszeć m.in. wiele elizji, substytucji, uproszczeń zbitek spółgłoskowych.

Jego mowa nie jest zrozumiała dla odbiorców. Mały pacjent ma problemy z komunikacją, nie potrafi budować zdań (posługuje się rzeczownikami, wielokrotnie pojawia się brak czasowników), słownik (ilość wyrazów) jest bardzo ubogi.

Niekiedy u takich dzieci dostrzegam również dysfunkcję oddechową, zaburzony sposób połykania czy brak pionizacji języka.

jak wygląda mowa trzylatka z ORM?

Napisałem, że ORM może prowadzić do innych diagnoz, ale nie musi – intensywna terapia logopedyczna (neurologopedyczna) często wystarcza, aby dziecko zaczęło mówić adekwatnie względem grupy rówieśniczej.

 

Gdy są już pewne symptomy opóźnionego rozwoju mowy u dziecka, rodzic nie powinien czekać, aż one samoistnie miną, ponieważ nigdy nie ma takiej pewności.

 

 

Autor:

Paweł Majcherczyk- wieloletni logopeda, redaktor, prowadzi cykl rozmów „Awangardę Logopedii” (YouTube). Przyjmuje w swoim gabinecie logopedycznym PM Logopedia, pracuje w przedszkolu oraz w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Swoje teksty publikował m.in. w: „Charakterach”, „Biuletynie Logopedycznym”, „Logopedii Damsko-Męskiej”.

Materiał powstał we współpracy z wydawnictwem oświatowym Ei System sp. z o.o.

 

 

obserwuj nas na

 

 

 

 

 

Logopedia PRO – terapia na miarę współczesnego dziecka

Dzisiejszy świat dziecka to pewnego rodzaju pudełko wypełnione po brzegi nowinkami technologicznymi, w wyniku czego bardziej świadome środowiska wychowawcze ograniczają jej dostęp do minimum. Nowoczesna technologia to dziedzina życia, która jak każda inna wymaga...

Niezbędnik pracy terapeutycznej – czyli must have każdego logopedy

Ukończyłeś studia i stawiasz pierwsze kroki w pracy logopedy? A może już jesteś logopedą z kilkuletnim stażem,ale masz wrażenie, że ciągle czegoś brakuje w twoim gabinecie? Koniecznie zapoznaj się z naszą propozycją wyposażenia warsztatu logopedycznego ! Higiena to...

mTalent zajęcia logopedyczne -recenzja programu

mTalent zajęcia logopedyczne Przed nami kolejny program komputerowy wspomagający terapię logopedyczną dzieci. Sprawdźmy czy obietnice producenta zostały spełnione oraz jaką rolę pełnił podczas zajęć logopedycznych. Na początek kilka szczegółów technicznych: Co zawiera...

Praca logopedy z wykorzystaniem programów multimedialnych

Rewolucja elektroniczna poczyniła olbrzymie postępy nie tylko w tak oczywistych dziedzinach, jak informatyka, przemysł elektroniczny, telefonia cyfrowa. Pokłosiem powstania nowych technologii są produkty multimedialne, które coraz częściej służą nie tylko zabawie czy...
Share This

Udostępnij

Udostępnij swoim znajomym