Tego jeszcze nie wiesz o dysgrafii…
Twoje dziecko lub uczeń ma problem z pisaniem, a jego pismo jest nieczytelne i nieestetyczne? Czasem chciałoby się powiedzieć, że pisze „jak kura pazurem”? Pewnie zastanawiasz się czy nie ma problemu z dysgrafią. W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania: Co to jest dysgrafia? Jak ją zdiagnozować? Jak pomóc dziecku z dysgrafią? Jakie zalecenia proponuje się nauczycielowi, gdy ma ucznia z dysgrafią? oraz wiele innych ciekawych informacji.
- Co to jest dysgrafia?
- Jak objawia się dysgrafia?
- Jakie rozróżniamy rodzaje dysgrafii?
- Dysgrafia jak zdiagnozować/ kto diagnozuje?
- Dysgrafia, co dalej
- Uczeń z dysgrafią – zalecenia dla nauczyciela
- Dysgrafia – ćwiczenia
- Jakie pomoce i programy są godne uwagi?
Co to jest dysgrafia?
Dysgrafia to zaburzenia, które dają o sobie znać, gdy dziecko rozpoczyna swoją przygodę z czytaniem i pisaniem. Zaburzenie to objawia się problemami w zapisie słów. Osoba, która ma dysgrafię posługuje się nieestetycznym i nieczytelnym pismem.
Należy tutaj zaznaczyć, że dysgrafia nie ma nic wspólnego z nieprawidłowym rozwojem umysłowym dziecka. Jest wręcz przeciwnie, zaburzenie to występuje pomimo prawidłowego rozwoju intelektualnego. Dziecko mimo sprzyjających warunków do nauki i odpowiedniego środowiska wychowawczego, nie potrafi w przewidzianym czasie nauczyć się pisać. Można pokusić się o stwierdzenie, że dysgrafia jest konsekwencją zaburzeń funkcji percepcyjno-motorycznych. Co to jednak znaczy?
Już tłumaczymy. Prawidłowy rozwój funkcji percepcyjno- motorycznych jest jednym z czynników gwarantujących poprawne nabywanie umiejętności czytania i pisania.
Percepcja wzrokowa i pamięci wzrokowej to nic innego, jak zdolność rozpoznawania i różnicowania wszelkich bodźców wzrokowych. Umiejętność zapamiętania i odtworzenia figury geometrycznej czy litery zależy m.in. od prawidłowej percepcji wzrokowej. W przypadku nieprawidłowości, dziecko może mieć np. problemy z literami „a”, „o”, „m”, „n”. Mają one podobny obraz graficzny. Często występują też problem z gubieniem elementów liter i błędami ortograficznymi. Wszystko to wynika z zaburzeń percepcji wzrokowej oraz słabej pamięci wzrokowej.
Ważną rolę w prawidłowym pisaniu pełni również percepcja słuchowa (rozpoznawanie i różnicowanie bodźców słuchowych). Jeśli dziecko cierpi na nieprawidłowy rozwój funkcji słuchowych, to może mieć trudności w ustnym i pisemnym wypowiadaniu się.
Powyższym trudnościom towarzyszą również zaburzenia w rozwoju ruchowym. Co nam to mówi? Dziecko ma obniżoną sprawność manualną, co wpływa niekorzystnie na technikę pisania i kształt poszczególnych liter czy cyfr.
Wszystkie te zaburzenia (występujące pojedynczo lub jednocześnie) mają negatywny wpływ na naukę pisania i czytania, stąd właśnie bierze się m.in. dysgrafia, dysleksja, dysortografia czy dyskalkulia.
Dysgrafia może występować samodzielnie, ale niestety w większości przypadków mamy do czynienia z występowaniem kilku zaburzeń jednocześnie.
Jak objawia się dysgrafia?
Jak rozpoznasz czy Twoje dziecko ma dysgrafię? Myślałeś choć raz nad odpowiedzią na to pytanie? Pewnie od razu pomyślałeś, że skoro dziecko ma brzydki charakter pisma, to z pewnością to dysgrafia… Jednak nie tędy droga. Dziecko może pisać „jak kura pazurem”, jednak nie wskazuje to jednoznacznie na dysgrafię. Może po prostu taki jego urok.
Pamietaj! Dysgrafia, prócz niekształtnego i mało czytelnego pisma, to także inne charakterystyczne nieprawidłowości. Jakie?
Poniżej kilka specyficznych objawów, które powinny wzbudzić Twoją czujność:
- dziecko niechętnie pisze, męczy go trzymanie w ręku pióra, ołówka czy długopisu,
- drżące ręce,
- dziecko niechętnie sięga po kredki i inne przybory do malowania, a jego rysunki oceniane są jako mało staranne i niechlujne,
- pisanie pojedynczych liter nie stwarza dziecku trudności, problemy pojawiają się dopiero przy pisaniu wyrazów i zdań,
- litery mogą być pisane w złej kolejności, mogą się na siebie nakładać lub być napisane w złym kierunku,
- pojawiają się liczne błędy ortograficzne przy przepisywaniu z książki czy pisaniu ze słuchu.
Jakie rozróżniamy rodzaje dysgrafii?
Można rozróżnić trzy rodzaje dysgrafii, które różnią się występującymi trudnościami.
A. Dysgrafia motoryczna
Dziecko nie ma problemów z pisaniem ze słuchu. Liczne błędy pojawiają się dopiero przy przepisywaniu i kopiowaniu tekstów. Zauważamy także problemy z rysowaniem, gdyż dziecko robi to nieładnie i niechętnie.
B. Dysgrafia dysleksyjna
Jest przeciwieństwem dysgrafii motorycznej. Dziecko nie popełnia błędów przy przepisywaniu tekstów, chętnie i ładnie rysuje. Ma natomiast problemy z pisaniem ze słuchu. Zazwyczaj pisze tak, jak słyszy, a więc fonetycznie i niezgodnie z regułami ortograficznymi.
C. Dysgrafia przestrzenna
Jest najmniej zauważalna i często można ją przeoczyć. W tym przypadku dziecko pisze ze słuchu z zachowaniem poprawności ortograficznej. Przy przepisywaniu tekstu zmienia kształt liter oraz zamienia je w wyrazach. Prowadzi to do problemów z ich odczytaniem. Niewielkie trudności zauważalne są także przy rysowaniu.
Dysgrafia jak zdiagnozować?
Diagnozowanie specyficznych trudności, takich jak dysgrafia, to długotrwały proces, który wymaga współpracy z psychologiem i pedagogiem. Spotkania diagnostyczne trwają około 4-5 godzin, w tym czasie przeprowadza się szereg złożonych procesów poznawczych. Wszystko po to, by ocenić proces czytania, pisania oraz określić jak bardzo uczeń odbiega od normy wiekowej.
Podczas badania psychologicznego dziecko rozwiąże różnego rodzaju łamigłówki i zadania. Na pierwszy rzut oka zadania mogą wydawać się skomplikowane i nudne, jednak dzieci rozwiązują je z przyjemnością.
W wyniku takich badań rodzice otrzymują szczegółową diagnozę i opinię.
Dysgrafia, co dalej
Kiedy rodzice uświadomią sobie, że dziecko ma dysgrafię, nie potrafią uporządkować nowych informacji, opinii i pojęć. Przeszukują internet w poszukiwaniu podpowiedzi i rozwiązań.
Wiedza na temat dysgrafii i innych zaburzeń jest na coraz wyższym poziomie. Jednak nie każdy rodzic zdaje sobie sprawę z tego, że dziecko z dysgrafią będzie bardziej absorbujące. Wykonanie zadań zajmie mu nieco więcej czasu, niż pozostałym rówieśnikom. Dziecko może również nie radzić sobie z zadaniami, z którymi przyjdzie się mu zmierzyć.
Miej na uwadze, że odpowiednio dobrane ćwiczenia i metody pracy zminimalizują trudności. Nie zwlekaj! Zacznij działać już dziś! Udaj się do specjalisty. Poświęć swój czas na ćwiczenia z dzieckiem. Zaopatrz się w programy i narzędzia, które pomogą przezwyciężyć trudności w nauczaniu.
Przejrzyj ofertę różnych sklepów internetowych! Znajdziesz tam takie produkty jak:
- GOSense Koordynacja i grafomotoryka
- Szlaczki – ćwiczenia grafomotoryki
- Alfabet polski pisany + cyfry
- Patrz i pisz – ćwiczenia w pisaniu liter
- mTalent – trudności w pisaniu
- eduSensus dysleksja PRO
- GO Sense Dysleksja Rozwojowa
To tylko kilka wybranych propozycji. Każda z nim może być wykorzystana w trakcie nauczania w szkole czy podczas ćwiczeń terapeutycznych. Produkty sprawdzą się również idealnie podczas ćwiczeń w domowym zaciszu.
Więcej na temat powyższych propozycji znajdziesz w ostatnim punkcie artykułu oraz na stronie www.arante.pl
Uczeń z dysgrafią – zalecenia dla nauczyciela
Czasem może się zdarzyć, że nauczyciel nie zauważy w swojej klasie ucznia z dysgrafią. Może przyjąć, że nieestetyczne i nieczytelne pismo to zwykły brak staranności ze strony dziecka. Wierzymy jednak, że doświadczeni pedagogowie nie przeoczą symptomów dysgrafii i dostosują metody nauczania do możliwości swojego ucznia.
Każdy nauczyciel powinien pamiętać, że jest zobowiązany do dostosowania wymagań do indywidualnych potrzeb ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się. Należy umożliwić uczniowi takie nauczanie, aby mógł sprostać stawianym wymaganiom. Mowa tu o dostosowaniu form i metod pracy z danym uczniem.
Jak nauczyciel może pomóc uczniowi z dysgrafią?
- zmniejsz ilość zadań do wykonania w czasie przewidzianym dla całej klasy (można ewentualnie wydłużyć czas pracy danego dziecka, jednak istnieje ryzyko, że uczeń pozostawiony jako outsider będzie rezygnować z dodatkowego czasu w obawie przed komentarzami pozostałych rówieśników)
- ogranicz notowanie z lekcji do minimum (możesz ewentualnie przygotować notatki w formie wklejki do zeszytu)
- dostosuj formę sprawdzianów – zastosuj testy wyboru, teksty z lukami
- tam gdzie to możliwe, stosuj sprawdzanie wiadomości w formie ustnej
- posadź dziecko bliżej siebie – pozwoli to na lepszą kontrolę i zmniejszenie ilości popełnianych błędów. Będziesz miał również pod kontrolą tempo pracy ucznia.
- nie oceniaj poprawności ortograficznej w trakcie oceny prac pisemnych
- pozwól uczniowi przygotowywać wypracowania i referaty w formie drukowanej
- nie oceniaj estetyki pisma, a jeśli masz problem z odczytaniem pracy, zmień formę na wypowiedź ustną
- rozważ możliwość korzystania przez ucznia z komputera, będzie na bieżąco robić notatki z lekcji i prowadzić zeszyt elektroniczny
- zapoznaj się ze specyfiką danego zaburzenia, pozwoli Ci to na zrozumienie z jakimi problemami mierzy się Twój uczeń
Dysgrafia – ćwiczenia
Na wstępie należy pamiętać, żeby ćwiczenia nie były nudne i zbyt długie. Dzieci z dysgrafią szybko się męczą. Ćwiczenia oparte na przepisywanie tekstów nie spełnią swojej roli. Osiągniesz przeciwny efekt – dziecko poczuje się zniechęcone do dalszych ćwiczeń. Co należy zatem robić? Spraw, aby ćwiczenia były zabawą i przyjemnością.
Ćwiczenia dla dzieci z dysgrafią obejmują m.in.:
- Rozluźnienie mięśni przedramienia i ramienia. Wykorzystaj krążenia ramionami, pływanie na sucho, czy kreślenie kółek w powietrzu. To idealne ćwiczenia rozmachowe.
- Odrysowywanie kształtów z wykorzystaniem szablonów.
- Rysowanie szlaczków.
- Kreślenie ósemek na papierze.
- Wykorzystanie kalki do kopiowania rysunków.
- Łączenie kropek.
- Zabawy rozwijające motorykę małą: nawlekanie koralików, budowanie z klocków, wydzieranki.
Jakie pomoce i programy są godne uwagi?
Rynek oferuje wiele produktów wspomagających i urozmaicających ćwiczenia. Są to produkty opracowane przez ekspertów. Mogą być wykorzystywane przez pedagogów, terapeutów, logopedów oraz rodziców do pracy w szkole, gabinecie czy domu. Tego typu ćwiczenia to zestaw przygotowany z uwzględnieniem specjalnych potrzeb edukacyjnych dzieci z dysgrafią i nie tylko. Wspomagają one naukę dzieci z takimi zaburzeniami jak dysleksja, dysgrafia, dysortografia oraz dyskalkulia. Często te zaburzenia występują jednocześnie, więc takie pomoce rozwiążą sporo problemów w nauce naszego dziecka.
GOSense Koordynacja i grafomotoryka
Nauczycielu, logopedo, terapeuto pedagogiczny! Przyjrzyj się bliżej tym interaktywnym ćwiczeniom!
Ćwiczenia stworzono z myślą o potrzebach edukacyjnych dzieci z grupy ryzyka dysleksji rozwojowej (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia) a także dzieci z ADHD.
Zestaw umożliwia przeprowadzenie różnych ćwiczeń rozwijających umiejętności w zakresie motoryki małej. Pakiet pozwala na pracę z całą klasą. Nauczyciel ma możliwość pracy grupowej lub indywidualnej. Otrzymujesz tu gotowy i ciekawy warsztat pracy. Bez żadnych problemów wprowadzisz swoich podopiecznych w świat twórczej zabawy, nawet jako początkujący pedagog. Program komputerowy i dodatkowe elementy oddziaływają wielozmysłowo. Kamienie do gry, kości, kolorowe sznurki, woreczki czy elementy tekturowe zwiększą efekt terapeutyczny oraz zapewnią świetną zabawę.
GO Sense – Dysleksja rozwojowa
Zestaw interaktywnych ćwiczeń do pracy z uczniami z szeroko rozumianej grupy ryzyka dysleksji rozwojowej obejmującej dysleksję (tu w wąskim znaczeniu), dysgrafię, dysortografię, a także z dziećmi z ADHD oraz ze spektrum autyzmu. Znajdziesz tu około 330 interaktywnych ekranów i ponad 170 interaktywnych ćwiczeń. Dodatkowo w pakiecie otrzymasz blisko 90 kart pracy do wydruku, z ćwiczeniami w zakresie rysowania, wycinania i układania.
EduSensus Dysleksja PRO
Jest to świetna pomoc dydaktyczna dla uczniów w wieku 6-10 lat, mających problemy w edukacji szkolnej. Wspomaga umiejętność pisania, czytania, doskonali funkcje percepcyjno-motoryczne i znajomość ortografii.
Szlaczki – ćwiczenia grafomotoryki
Proste a zarazem wyjątkowo skuteczne narzędzie, które pomoże dzieciom z problemami w pisaniu.
Zestaw przeznaczony jest dla dzieci, które jeszcze nie rozpoczęli swojej przygody z pisaniem. Doskonale sprawdzi się również do ćwiczeń z dziećmi z dysgrafią. Narzędzie pomoże w odtwarzaniu i rysowaniu szlaczków. Dziecko w czasie zabawy udoskonali orientację przestrzenną, koordynację oko-ręka czy planowanie ruchu od lewej do prawej. Jest to proste i tanie narzędzie, a efekty nieocenione.
Alfabet polski pisany + cyfry
Przestrzenne litery i cyfry wygrawerowane na drewnianych tabliczkach wprowadzą Twoje dziecko w magiczny świat wyrazów i znaków. Zestaw jest wszechstronny, można go wykorzystać w wielu grach i zabawach, zarówno z dzieckiem młodszym jak i starszym. Ogranicza nas tylko wyobraźnia.
Co zyskujesz korzystając z tego zestawu?
- dziecko rozwija zdolność pisania
- poznaje cyfry i znaki matematyczne lub utrwala sobie ich pisownię
- dziecko usprawnia funkcje wzrokowe
- rozwija się w zakresie psychoruchowym
- dziecko poprawia sprawności manualne
Zabawa ma wiele wariacji, które korzystnie wpływają na efekty ćwiczeń. Jak się bawić?
Zasłoń drewnianą płytkę kartką. Poproś dzieci o zakolorowanie kartki płaską kredką pastelową lub świecową. Zadaniem dzieci jest rozpoznanie litery lub cyfry. Dzieci mogą także obrysować kształt liter i cyfer, kolorować je lub wyklejać kolorowym papierem.
Sprawdź produkt: https://www.arante.pl/alfabet-polski-pisany-cyfry.html
Tablice grafomotoryczne GoodWood
Ciekawą propozycją do nauki kreślenia szlaczków są tablice grafomotoryczne GoodWood. Dostępne są w dwóch wersjach wiekowych: maluchy i starszaki. Dzięki temu dopasujemy poziom ćwiczeń do wieku dziecka. Wodzenie palcem, rysikiem czy pędzelkiem po tabliczkach GoodWood to okazja do ćwiczenia precyzji oraz przygotowania dłoni do pisania. Tablice mają wiele zastosowań. Aby urozmaicić zabawę, a przy tym pobudzić inne zmysły takie jak węch, można wykorzystać naturalnie pachnące materiały, takie jak cynamon, anyż czy curry. Aby zaangażować również zmysł słuchu można włączyć muzykę, która stworzy odpowiednią atmosferę i maksymalnie zaangażuję dziecko do rozrywki. Wykorzystywanie wszystkich zmysłów podczas zabawy to tzw. nauczanie polisensoryczne, które w ogromnym stopniu wpływa na jego rozwój.
Patrz i pisz – ćwiczenia w pisaniu liter
„Patrz i pisz” to tabliczki z literkami, które uatrakcyjnią ćwiczenia w pisaniu liter. Pomogą także w przygotowaniu oraz wytrenowaniu ręki, co będzie szczególnie istotne w kontekście dalszej nauki w szkole. Dziecko podczas zabawy doskonali wszystkie funkcje poznawcze, ze szczególnym naciskiem na te wzrokowe. Podczas zabawy dziecko pozna wszystkie litery alfabetu, nauczy się je odwzorowywać. Są to przydatne ćwiczenia, szczególnie w przypadku dysgrafii.
Zestaw „Patrz i pisz” początkowo można wykorzystać do poznawania pojedynczych liter, a następnie sylab i całych wyrazów. Układając słowa dziecko nie tylko będzie mogło zapamiętać kształty poszczególnych liter, ale także potrenuje pamięć.
Zobacz więcej: https://www.arante.pl/patrz-i-pisz-cwiczenia-w-pisaniu-liter.html
mTalent – trudności w pisaniu
„mTalent- trudności w pisaniu”, to niezawodna pomoc w pracy każdego terapeuty pedagogicznego oraz nauczyciela. Zajmujesz się wspomaganiem sprawności w zakresie motoryki i umiejętności pisania u dzieci i młodzieży? Ten produkt jest dla Ciebie! Terapeuta pedagogiczny otrzyma do dyspozycji prawie 1000 interaktywnych ekranów i 800 ćwiczeń. Będą one idealnym wsparciem w diagnozie wstępnej (badanie sprawności grafomotorycznej) oraz diagnozie kontrolnej.
Program umożliwia zaawansowaną kontrola poprawności kreślenie liter. Sprawdzony zostanie kierunek, kolejność oraz kształt liter. Zliczone zostaną również pominięte punkty oraz liczba przecięć konturu. Jest to idealne narzędzie do ćwiczeń dysgrafii zarówno w gabinecie terapeutycznym jak i w domu.
Korzystając z „mTalent- trudności w pisaniu” masz możliwość dostosowania materiałów do potrzeb i umiejętności dziecka. Zyskujesz pewność, że korzystasz ze sprawdzonego produktu najwyższej klasy. Program został opracowany przy współpracy z doświadczonymi terapeutami i nauczycielami.
Ćwiczenia kształtują u dziecka nie tylko umiejętność pisania. Wspomagają rozwój wielu innych obszarów: mowa, propriocepcja, koordynacja ogólna i precyzja. Kupując jeden program otrzymujesz wiele możliwości i korzyści.
Przewlekanie dużych kształtów
W punkcie 7 niniejszego artykułu wspominaliśmy, że idealnym ćwiczeniem dla dzieci z dysgrafią są zabawy rozwijające motorykę małą. Jedną z tych zabaw jest przewlekanie koralików. Nasza kolejna propozycja, to wariacja tego typu zabawy. „Przewlekanie dużych kształtów” świetnie sprawdzi się podczas lekcji w przedszkolach, szkołach podstawowych lub na zajęciach w gabinecie terapeutycznym.
Zabawka ćwiczy koordynację wzrokowo- ruchową oraz motorykę dziecka, a dodatkowo subtelnie naucza rozpoznawania kolorów.
Geometryczne Przewlekanie
Kolejną odsłoną zabawy w przewlekanie koralików jest „Geometryczne Przewlekanie”. Zabawka ćwiczy koordynację wzrokowo- ruchową oraz motorykę dziecka. Jest to niezwykle ważne przy ćwiczeniach na dysgrafię. Przewlekanie sprawi dziecku mnóstwo frajdy. Dziecko pozna nowe kolory i kształty, a dodatkowo nauczy się je rozróżniać.
Podsumowanie
Liczba dzieci z orzeczoną przez lekarzy dysgrafią rośnie w szybkim tempie. Mamy nadzieję, że dzięki tej publikacji, zrozumiesz z jakimi problemami mierzą się dzieci z dysgrafią. Może nawet będziesz w stanie je rozpoznać i odpowiednio zareagować.
Pamiętaj, aby na pierwszym miejscu zawsze stawiać dobro dziecka. Jeśli masz wpływ na zakup pomocy dydaktycznych do placówki, w której uczysz czy gabinetu, w którym pracujesz, to miej na uwadze specyficzne potrzeby swoich uczniów i pacjentów.
Wykorzystaj dostępne metody i pomoce, daj dzieciom szansę na skuteczną i przyjemną naukę! Korzystaj z szansy jaką daje nowoczesne nauczanie, z nami zyskasz nie tylko Ty, ale i Twój uczeń. Nie mówimy tu tylko o dysgrafii, ale i innych trudnościach, które omówimy już niebawem.
