Tablica manipulacyjna a terapia logopedyczna i integracji sensorycznej
Tablica manipulacyjna, tablica sensoryczna czy nawet tablica edukacyjna. Trzy nazwy, pod którymi kryje się jeden produkt. Czy Ty również padłeś „ofiarą” tej nowej mody?
Jeśli tak, to jest to dobra wiadomość. Tablice manipulacyjne są bardzo popularne i nic w tym dziwnego. Jest to świetna pomoc, którą możesz wykorzystać w terapii integracji sensorycznej, logopedycznej czy wtedy, gdy chcesz zadbać o rozwój dziecka.
Poniżej znajdziesz korzyści zabaw z tablicami oraz przykładowe ćwiczenia terapeutyczne czy logopedyczne z ich wykorzystaniem.
Ścienne panele aktywności to świetne rozwiązania do ćwiczeń manipulacyjnych, zabaw sensorycznych czy zabaw edukacyjnych.
Wybór jest bardzo szeroki:
– od paneli sensorycznych z różnymi elementami, stymulującymi zmysły dziecka (np. tabliczki dotykowe z różną fakturą, wykończone różnymi materiałami: plusz, metal, drewno, wypustki; elementy wydające dźwięki; lusterka; itp.),
– po tablice manipulacyjne nastawione na rozwój umiejętności motorycznych (np. takie elementy jak labirynty, sortery, koła zębate, panele do wkręcania czy przesuwania elementów),
– na tablicach edukacyjnych kończąc (np. takie elementy jak puzzle, cyfry do nauki liczenia, tabliczki do nauki kolorów czy inne).
Jeśli zastanawiasz się co wybrać, to wiedz, ze każdy wybór będzie krokiem w stronę rozwoju dziecka.
Tablice manipulacyjne, sensoryczne czy edukacyjne, to doskonały element wyposażenia gabinetu terapeutycznego, przedszkola, żłobka a nawet poczekalni. Sprawdzą się także jako ściana sensoryczna w pokoju dziecięcym.
Mają wiele zastosowań, o których poczytasz poniżej. Umożliwiają dziecku twórczą i kreatywną zabawę rozwojową.
Co w nich najważniejsze?
Uczą doświadczania świata za pomocą zmysłów, pozwalają manipulować elementami i eksperymentować, a dzieci to uwielbiają.
Tablice manipulacyjne – dlaczego warto z nich korzystać w trakcie terapii?
- rozwijają motorykę małą
- poprawiają precyzję chwytów – przesuwanie różnych elementów, wiązanie sznurówek, nawlekanie koralików czy pokonywanie labiryntu z pomocą magnetycznej pałeczki.
- rozwijają zmysł słuchu oraz wrażliwość muzyczną – elementy typu cymbałki, dzwoneczki czy tarki.
- uczą wygrywania i powtarzania rytmów i sekwencji dźwiękowych i słuchowych
- ćwiczą umiejętność liczenia i nazywania kolorów czy kształtów
- rozwijają zdolności motoryczne, logiczne myślenie oraz rozumienie zależności – np. tablice manipulacyjne z elementami kół zębatych.
- wspierają rozwój spostrzegawczości oraz koordynację ręka-oko – np. elementy typu flipper, labirynty, pętle z koralikami do przesuwania w odpowiednie miejsca.
- rozwijają chwyt pęsetowy, przygotowując rączkę dziecka do nauki pisania – mowa o elementach, które zachęcają do wkręcania czy wykręcania.
- rozwijają percepcję wzrokową oraz inteligencję emocjonalną dziecka – wszelkie powierzchnie lustrzane, w których dziecko może się rozpoznać, przejrzeć, obserwować swoje ruchy, dostrzec podobieństwo do rodziców.
- rozwijają zmysł dotyku – tablice sensoryczne wyposażone są w różnorodne elementy o odmiennej fakturze. Dziecko zapoznaje się z zimnym dotykiem metalu, szorstką powierzchnią papieru ściernego czy miękką i przyjemną pluszową tkaniną.
- uczą dopasowywania kształtów – np. sortery
- pozwalają na samodzielną i kreatywną zabawę – dziecko uczy się rozwiązywania problemów i samodzielnie odkrywa mechanizm działania poszczególnych elementów. A to zwiększa satysfakcję z zabawy i buduje pewność siebie.
- spełniają się w terapii wielozmysłowej – dziecko w trakcie manipulowania bawi się różnymi elementami. Nie jest to jednak zwykła zabawa a wielozmysłowe doświadczenie, stymulujące zmysł słuchu, wzroku, dotyku.
- są dużą inspiracją w pracy kreatywnego logopedy, który może wykorzystać różne elementy tablicy manipulacyjnej do przemycenia ćwiczeń artykulacyjnych.
Tablice manipulacyjne – jak wykorzystać poszczególne elementy w terapii? Korzyści i propozycje ćwiczeń
Poniższe ćwiczenia można zastosować także w przypadku innych tablic manipulacyjnych. Wystarczy, że dopasujesz ćwiczenie do odpowiedniego elementu na tablicy. Nie powinno być z tym problemu, gdyż elementy te lubią się powtarzać.
LABIRYNT SZLACZKI
- rozwinie motorykę małą, precyzyjny chwyt oraz koordynację ręka-oko. Możesz go także wykorzystać do wprowadzenia różnic pomiędzy kształtami.
- Jako logopeda, możesz wykorzystać wzór do ćwiczeń dzielenia wyrazów na sylaby. Kreska pionowa to pierwsza sylaba, pozioma kolejna sylaba. Możesz też realizować ćwiczenia głoski trwałej. Dziecko w trakcie przesuwania każdego elementu ćwiczy np. głoskę „s”.
KOŁA ZĘBATE
- rozwiną zdolności motoryczne dziecka.
- nauczą rozumienia zależności i logicznego myślenia. Wpraw w ruch jeden element, a poruszą się wszystkie zębatki. Dziecko będzie zachwycone.
- wprowadzą proste zasady mechaniki.
- jeśli w skład kół zębatych wchodzi też np. obrotowe śmigło (jak powyżej), to wykorzystaj go do ćwiczeń oddechowych – dziecko może spróbować poruszyć śmigło za pomocą siły swoich płuc.
OBROTOWY LABIRYNT
- metalowa kuleczka ukryta w labiryncie musi przedostać się z trójkąta do kółeczka
- dziecko manipulując labiryntem uczy się logicznego myślenia i rozwiązywania problemów.
- jest to świetna okazja do nauki kształtów.
- Jeśli jesteś logopedą, to wykorzystaj labirynt do ćwiczeń. Dziecko przechodzi przez labirynt, pamiętając o utrzymaniu właściwej pozycji spoczynkowej warg i języka.
- Możesz także utrwalić w ten sposób wierszyk z daną głoską.
CYMBAŁKI
- kolorowe cymbałki wprowadzą odrobinę muzyki i ćwiczeń słuchowych.
- wykorzystaj je do nauki wygrywania i powtarzania rytmów i sekwencji dźwiękowych a nawet wzrokowych
- taka zabawa to także okazja do nauki kilku nowych kolorów
DREWNIANE GUIRO/ TARKA
- nauka rytmicznego grania (drapania) oraz rozwijanie zmysłu słuchu i wrażliwości muzycznej
- wykorzystaj karbowaną powierzchnię do ćwiczeń rozwijających zmysł dotyku
LUSTERKO
- lustro ma wiele ciekawych korzyści (poczytaj o nich tu: link) m.in. stymuluje wzrok dziecka oraz rozwija spostrzegawczość
- lusterko posłuży nie tylko do przeglądania się – wykonaj przed nim ćwiczenia logopedyczne czy ocenę lateralizacji oka.
- dziecko może też przećwiczyć różne emocje i miny
MAGNETYCZNY LABIRYNT
- magnetyczny labirynt z liczbami przyda się do ćwiczeń rozwijających motorykę dłoni – złapanie końcówki z magnesem i przeprowadzenie jej przez labirynt wymaga od dziecka skupienia i precyzji dłoni
- wykorzystaj labirynt do nauki liczenia – 9 metalowych kuleczek i otworów ponumerowanych od 1 do 9 wprowadzą malucha w świat matematyki
- przesuwaj kuleczki do każdego otworu utrwalając liczenie i ćwicząc dłoń,
- wykorzystaj labirynt do urozmaicenia ćwiczeń logopedycznych – każda kuleczka może posłużyć do utrwalania innej głoski. Dziecko z chęcią wykona nowe ćwiczenia.
PĘTLE MOTORYCZNE
- Pętle motoryczne to nie tylko ćwiczenia motoryki, ale także możliwość nauki kształtów i kolorów.
- pętla nauczy precyzji chwytu – dziecko będzie łatwiej posługiwać się długopisem czy kredkami
- jest to dobre ćwiczenie koordynacji wzrokowo-ruchowej
- jako logopeda, możesz wykorzystać panel do utrwalenia głosek trwałych – dziecko w trakcie przesuwania koralików po pętli ćwiczy wybraną głoskę. Dziecko tak długo ćwiczy daną głoskę, aż przeprowadzi kuleczkę przez całą pętlę. Takim sposobem uatrakcyjnisz swoją terapię i zachęcisz każdego malucha do współpracy
MAGICZNE KÓŁKO Z KORALIKAMI
- wykorzystaj ten element do nauki kolorów
- będzie pomocą w uświadamianiu dziecku podziału na części
- użyj do nauki kierunków – dziecko może obracać kółkiem w lewą i prawą stronę. Przetestujesz także uwagę słuchową dziecka.
- wprowadzenie kółka w ruch, wprowadza też koraliki w ruch. Wydają one przy tym różnorodne dźwięki, stymulujące zmysł słuchu
PINBALL
- ciekawa zabawa rozwijająca spostrzegawczość dziecka
- często tego typu elementy wyposażone są dodatkowo w magnetyczne pałeczki. Dziecko manipulując pałeczkami zakończonymi magnesami, łapie okrągłe elementy i przeciąga je na górę toru. Taka zabawa ćwiczy motorykę małą oraz koordynację ręka-oko
- jeśli tablica wyposażona jest w dwie magnetyczne pałeczki (jak poniżej), to możemy nawet zorganizować małe zawody. To także dobra nauka radzenia sobie z porażką i sukcesem.
LABIRYNT KSZTAŁTÓW
- elementy tablicy manipulacyjnej, które przypominają labirynt i są zakończone różnymi kształtami np.kwadrat, trójkąt, koło, gwiazda, plus czy romb, to świetny wstęp do nauki kształtów.
- dziecko manipulując drewnianymi elementami ćwiczy motorykę małą, rozwija spostrzegawczość oraz uczy się kolorów.
- podobnie jak w przypadku pętli motorycznych, tu również można ćwiczyć głoski trwałe (dziecko w trakcie przesuwania elementów po labiryncie ćwiczy wybraną głoskę. Ćwiczenie trwa tak długo, aż przeprowadzi element przez cały labirynt).
- można tu też zastosować kodowanie: każda figura oznacza inne zadanie np. ćwiczenie artykulacyjne. Przesuń figury do ich domków i za każdym razem wykonaj ćwiczenie.
KOLOROWY ZEGAR
- kolorowy zegar to świetna pomoc edukacyjna do nauki odczytywania godzin w systemie 1-12 i 1-24 oraz utrwalenie cyfr i liczb
- prócz tego można go wykorzystać do mniej oczywistych zadań – wskaż małą wskazówką liczbę sylab, a dużą – liczbę głosek w wyrazie. Inne ćwiczenie: wskaż wskazówką ile słyszysz wyrazów w zdaniu.
KOŁO KOLORÓW
- świetna propozycja do ćwiczeń percepcji wzrokowej
- idealna pomoc do nauki kolorów podstawowych i pochodnych. Z pomocą koła dziecko błyskawicznie nauczy się zasad mieszania się barw
- możesz wykorzystać koło do ćwiczeń uwagi słuchowej. Poproś dziecko o wykonywanie swoich poleceń i zobacz czy dziecko odpowiednio je wykonuje.
ZAMYKANIE ZAMKÓW
- niby proste zadanie a jednak wymaga cierpliwości i skupienia, szczególnie w przypadku młodszych użytkowników tablic manipulacyjnych
- świetne ćwiczenie rozwijające precyzję i mobilność paluszków
- pomaga nabyć dziecku umiejętność otwierania i zamykania zamków przesuwnych
PANELE SENSORYCZNE
- wiele tablic manipulacyjnych wyposażonych jest w różne elementy stymulujące zmysł dotyku – są to ciekawe propozycje do ćwiczeń SI
- ćwicz z dzieckiem umiejetnośc rozpoznawania różnych elementów wyłącznie za pomocą dotyku – dziecko zamyka oczy i próbuje odszukać wskazany przez Ciebie materiał. Paluszkami dotyka każdej powierzchni i próbuje odgadnąć czy to kłujący rzep, miękki filc, czy może gładka powierzchnia lustra.
- ćwiczenie można zmodyfikować w dotykowe memory. Wystarczy zadbać o podobne elementy do tych, które mamy na tablicy. Zadaniem dziecka jest za pomocą dotyku odnaleźć materiały o podobnej lub identycznej fakturze. Możesz znaleźć też gotowe tablice sensoryczne, które posiadają wbudowane 2 elementy o identycznej fakturze (parz tu)
- wykorzystaj sensoryczne panele do różnych ćwiczeń opisowych, rozwijających umiejętności językowe – poproś dziecko o opisanie dotykanej powierzchni. Niech powie co mu ona przypomina.
SORTERY
- świetne ćwiczenie percepcji wzrokowej – zadaniem dziecka jest dopasowanie elementów w odpowiednie miejsca
- ćwiczenie motoryki małej – odnalezienie odpowiedniego miejsca to jedno, trzeba jeszcze odpowiednio wpasować element na swoje miejsce – tu dziecko ćwiczy mobilność paluszków
- możesz wykorzystać ten element do nauki kolorów i kształtów
- tu także pojawia się okazja do rozwinięcia umiejętności koordynację ręka-oko
Podobne ćwiczenia możesz przeprowadzić z każdą tablicą manipulacyjną, wyposażoną we wspominane wyżej elementy. Bądź kreatywny. Baw się i pracuj z dzieckiem.