Autyzm a terapia logopedyczna. Studium przypadku – od diagnozy po terapię
Terapia logopedyczna to nie tylko eliminacja prostych wad wymowy i skomplikowanych zakłóceń w porozumiewaniu się. Prawidłowa i odpowiednio wcześnie przeprowadzona zwiększa u dziecka poczucie własnej wartości i pewność siebie, dzięki czemu łatwiej jest mu odnaleźć się w dynamicznie zmieniającym się środowisku.
W przypadku dzieci autystycznych, opracowanie programu usprawnienia funkcji mowy i wdrożenie prawidłowej terapii, jest wyzwaniem, ale postępy, jakie widać podczas zajęć, dają bardzo dużo satysfakcji.
Poznajmy historię chłopca autystycznego, który uczęszczał na terapię logopedyczną.
Pierwsze objawy autyzmu zaobserwowane u chłopca – studium przypadku
Przed ukończeniem przez chłopca trzech lat, rodzicie nie zauważyli żadnych odchyleń w rozwoju dziecka, wszystko przebiegało prawidłowo, nie było jakichkolwiek symptomów wskazujących na autyzm.
Problem zaczął się około trzeciego roku życia, gdy dzieci zaczynają być bardzo aktywne i rozpoczyna się okres wzmożonej chęci poznawania otoczenia.
Wtedy chłopiec zaczął się wycofywać. Niechętnie spędzał czas ze starszym bratem oraz z rodzicami, co skutkowało stopniowym zanikaniem komunikacji społecznej.
Wszelkie zabawki czy aktywne spędzanie czasu przestało być dla niego interesujące tak, jak wcześniej, a zwykła zabawa przekształciła się w agresywne i impulsywne odruchy.
Jedyną aprobatą cieszyły się przedmioty wydające dźwięki, które dodatkowo pobudzały i rozdrażniały chłopca.
Po ukończeniu trzeciego roku życia, u dziecka nastąpił ogromy regres komunikacyjny i od tamtego czasu porozumiewał się tylko jednym słowem. W rodzinie nigdy wcześniej nie stwierdzono autyzmu, więc etiologia pochodzenia nie jest do końca znana. Przytulanie, odruchy czułości, chęć nawiązania relacji z bliskimi w przypadku chłopca całkowicie zanikły.
Na tym etapie rodzice postanowili skontaktować się ze specjalistą, który pomógłby dziecku w komunikacji i budowaniu prawidłowych relacji z otoczeniem.
Diagnoza w terapii logopedycznej jest najważniejsza!
Początkowo, gdy chłopiec chodził do przedszkola, wykazywał bardzo agresywne i impulsywne zachowania:
- nie potrafił zaaklimatyzować się w grupie,
- nie uczestniczył w zajęciach kreatywnych,
- bardzo często reagował płaczem,
- żywo interesował się hałaśliwymi przedmiotami,
- nieustannie wykonywał jedną, powtarzającą się czynność, np. kopanie krzesła, stukanie szafkami,
- w szkole natomiast dziecko stało się bardziej wycofane, wypowiadające się półsłówkami, ale wykazywało się ogromną nadwrażliwością na dźwięk,
- zauważono brak wrażliwości sensorycznej i kompletny brak chęci poznawania rówieśników.
Dlaczego terapia logopedyczna dziecka autystycznego jest potrzebna?
Istotą terapii logopedycznej dziecka autystycznego jest konsekwencja działania.
1. Warto słuchać potrzeb dziecka, wypatrywać ich, a komunikaty powinny być spokojne i proste.
2. Odpowiednie podejście jest tutaj najważniejsze, ponieważ to ono buduje relację dziecko – terapeuta.
3. Zadania powinny być stopniowo rozwijane i dostosowywane do etapu rozwoju, a nagradzanie np. zabawą powoduje, że osoby autystyczne zaczynają dostrzegać, że komunikowanie się jest czymś dobrym i potrzebnym.
4. U chłopca, u którego została przeprowadzona terapia, zaczęto dostrzegać poprawę w rozumowaniu przyczynowo-skutkowym. Ponadto dzięki odpowiednim komunikatom, podczas zaniku kontaktu wzrokowego, chłopiec zaczynał rozumieć potrzebę nawiązywania go podczas rozmowy.
5. Kolejnym etapem pracy logopedycznej będzie wdrożenie materiałów graficznych, które pomogą skupić uwagę i wspomogą rozwój mowy. Odpowiednie materiały dydaktyczne dostosowane do potrzeb dzieci autystycznych – kolorowe obrazki, ciekawe angażujące historyjki czy różnorodne dźwięki, pozwolą przeprowadzić pełniejszą i efektywniejszą terapię.
Dzieci autystyczne to grupa małych osóbek, o wyjątkowych potrzebach, które muszą mierzyć się z wieloma trudnościami. Terapia logopedyczna pozwala na rozwój mowy, a co za tym idzie ułatwia dziecku autystycznemu odnalezienie się wśród rówieśników.
Autorka:
Joanna Rutkowska- nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, psychoterapeuta, nauczycielka techniki, plastyki, muzyki, logopeda i terapeuta SI z terapią behawioralną. Z edukacją związana od 10-ciu lat. Ponadto zajmuję się wczesnym wspomaganiem dzieci i młodzieży z autyzmem, zespołem Aspergera oraz zaburzeniami pokrewnymi. Aktywna w organizacji i zarządzaniu oświatą.
Materiał powstał we współpracy z wydawnictwem oświatowym Ei System sp. z o.o.